Umhvørvisstuðul til verkætlanir um grønan lívshátt

Stuttflutt tilfeingi (2023)

Hetta er ein verkætlan í Lítlaskúla, sum lærir børn og vaksin at gagnnýta stuttflutt tilfeingi. Í 2023 játtaði Tórshavnar kommuna 75.000 krónur í umhvørvisstuðli til verkætlanina.

Lítliskúli hevur gjørt sær ein matligan skúlagarð, har ið børnini millum annað gera kompost, velta grønmeti og planta berjarunnar. Hvørja viku hevur Lítliskúli ein útidag. Alt tilfeingið verður brúkt í matarskipanini og í køkundirvísingini í skúlanum.

Tú kanst síggja og hoyra meira um verkætlanina á Facebook og í sending, sum KVF gjørdi í mai 2023:

Matligi skúlagarðurin í Lítlaskúla (kvf.fo)

Góðan morgun Føroyar vitjar Lítlaskúla (Facebook)

Matskiljing í Skúlanum við Løgmannabreyt (2022)

Verkætlanin snýr seg um at gera lívrunnið burturkast til fruktagóða mold til at dyrka grønmeti í.

Tórshavnar kommuna játtaði Skúlanum við Løgmannabreyt 60.000 kr. til endamálið í 2022. Fyrst í 2022 keypti skúlin eina komposteringstrumlu av slagnum Jorakomposter til hitakompostering, ið merkir at komposteringin gongur skjótari. Síðan eru sergjørdir skiljivognar bygdir og høli innrættað til komposteringsarbeiði.

Innsavningin av matleivdum fer fram eina ferð um vikuna. Skiftandi skiljilið, mannað við næmingum og lærara, taka sær av vikuligu innsavningini og komposteringini. Skiljiliðið gongur út í flokkarnar at avheinta plastkassarnar við lívrunnu matleivdunum. Lívrunna tilfarið verður síðan stoytt í ein kassa, skorið sundur og koyrt í komposteringstrumluna. 

Frá tí, at matleivdirnar verða koyrdar í trumluna, til tær verða tiknar úr aftur sum komposteringsmold, ganga umleið tveir mánaðir.

Tá ið samanum kemur verður hetta til nógvar fullar hjólbørur við gróðrarmiklari komposteringsmold, ið verða koyrdar út á lendið kring skúlan. Tað kemur væl við í tí heldur karga jørðildinum í Hoyvíkshaganum.

Ein týdningarmikil partur í allari tilgongdini er at upplýsa og kunna um týdningin av at kompostera. Hetta er bæði galdandi fyri lærarar og næmingar. Arbeitt verður eisini við at skúla skiljiliðini serliga væl og geva teimum møguleika at vera ambassadørar hjá skúlanum í hesum máli.

Matframleiðsla í grannaløgum (2020)

Í 2018 søkti verkætlanin »Matframleiðsla í grannaløgum« sær stuðul frá kommununi til at byggja eitt vakstrarhús við alivøkstri, soleiðis at fólk í grannalagnum skuldu fáa høvi at vaksa grønmeti inni og fáa fisk frá smáframleiðsluni til matna.

Praktiska virksemið skuldi elva til økta vitan um burðardygga matframleiðslu og vitan um, hvussu fólk betur kunnu liva í samljóði við náttúruna við at minka um frástøðuna millum brúkara og framleiðsluna av mati.

Í dag eru 80 fólk partar av verkætlanini, sum Jón Kragesteen tók stig til, og eitt samstarv við Boðanesheimið og Lágargarð er komið í lag. Eisini Búnaðarstovan hevur stuðlað verkætlanini við 214.000 kr.

Á sumri í 2020 fekk kommunan umsókn um at fáa 170.000 krónur í stuðli aftrat frá kommununi. Kommunan valdi at játta peningin, tí hetta er ein royndarverkætlan, sum er tann fyrsta av sínum slag í kommununi, og sum væntandi kemur at hava positivar sosialar og umhvørvisligar vinningar við sær.

Tú kanst finna meira kunning um verkætlanina og síggja vakstrarhúsið í sjónvarpsbroti í KVF, sum tú finnur her:

Drívhúsið í Tórsbyrgi er reist (kvf.fo)

Avroð – felagsmáltíð við stuttfluttum avroðum (2020)

»Avroð« var ein verkætlan, sum fekk stuðul í 2020, og sum hevði til endamáls at kunna um burðardygga nýtslu av lokala tilfeinginum og menna eina burðardygga matmentan í Tórshavnar Kommunu.

Hugsanin var, at fáa vit borgarar at eta meira avroð, kunnu vit minka um matoyðsl og lívrunnið burturkast, virða og gagnnýta fjølbroytta lokala tilfeingið og stuðla føroysku matframleiðarunum.

Verkætlanin fekk játtað 25.000 krónur í umhvørvisstuðli.

Partur av átakinum var ein langborðsmáltið í oktober 2020, har 50 fólk sluppu at royna fimm ymiskar rættir, sum ein kokkur megnaði at fáa burturúr avroðum og grønmeti, sum vórðu útvegað frá lokalum bóndum. Teir 50 luttakararnir vunnu sær ein sess við langborðið umvegis eina kapping á Facebook, sum stigtakararnir skipaðu fyri.

Átakið skuldi á hendan hátt stimbra ein sunnan ringbúskap í kommununi millum borgara og bónda, har borgarin somuleiðis sýnir meira virðing fyri lokalu rávørunum.

Sunniva Gudmundsdóttir Mortensen eigur og rekur Matkovan. Tú kanst lesa meira um hugsjónina handan verkætlanina á heimasíðuni hjá Matkovanum. Á alnótini finnur tú eisini eina frásøgn frá tiltakinum.

Avroð á heimasíðuni hjá Matkovanum (verður umsitið av Matkovanum)

Gloypibitar innan úr seyðinum (dagur.fo)

Lánitrillibørur í Nólsoy (2019)

Verkætlanin »Láni-trillibørur í Nólsoy«, sum Vígdis Bjarnadóttir tók stig til, hevði til endamáls at minka um tørvin hjá íbúgvum og ferðafólkum at hava bil við út til Nólsoyar.

Um verkætlanina siga stigtakarar millum annað:

Í 2019 fekk kommunan eina umsókn um stuðul at halda fram við trillibøruverkætlanini í Nólsoy. Kommunan játtaði tær 20.000 krónurnar, sum verkætlanin hevði tørv á. Í september 2020 kunngjørdu stigtakarar á Facebook:

Kunngerðirnar og myndirnar finnur tú á Facebook:

Átta nýggjar láni-trillibørur til Nólsoyar

Býarfesti í miðbýnum (2016)

Býarfesti var ein verkætlan, sum fekk játtað stuðul í 2016. Endamálið var at skapa eitt alment vakstrarumhvørvi í miðbýnum.

30 plantukassar á 4 fermetrar vórðu latnir familjum, ið sluppu at royna seg sum býarbøndur. Familjurnar veltu grønmeti, frukt og blómur í egnum lítlum býarfesti. Tórshavnar kommuna lat 100.000 krónur til verkætlanina, sum Birgith Lassen tók stig til.

Verkætlanin varð framd í 2017. Síðan hava Lítliskúli, Eysturskúlin og grannalagið í Tórsbyrgi tikið yvir vakstrarkassarnar, sum í dag millum annað verða brúktir í undirvísingarhøpi og til matframleiðslu.